Sakin Şehir Nedir?
Cittaslow - Sakin Şehir
İtalyanca Citta (Şehir) ve
İngilizce Slow (Sakin) kelimelerinden oluşan Cittaslow, Sakin Şehir
anlamında kullanılmaktadır.
Cittaslow Kentler
Birliği Cittaslow Ağı, küreselleşmenin
şehirlerin dokusunu, sakinlerini ve yaşam tarzını standartlaştırmasını ve yerel
özelliklerini ortadan kaldırmasını engellemek için Slow Food hareketinden
ortaya çıkmış bir kentler birliğidir.
İtalya’da 4 şehirle 1999 yılında
yola çıkan Birlik şimdi 29 ülkede 189 şehirle dünya geneline yayılmayı
sürdürmektedir.
Küreselleşmenin yarattığı
homojen mekanlardan biri olmak istemeyen, yerel kimliğini ve özelliklerini
koruyarak dünya sahnesinde yer almak isteyen kasabaların ve kentlerin katıldığı
bir birliktir.
Bu birliğe üye olmak için
şehirlerin hangi alanlarda önemli ve özel olduklarını düşünmeleri ve bu
özelliklerini korumak için strateji geliştirmeleri gerekmektedir. Belki de en
önemlisi bir şehrin, dünyada binlerce birbirinin aynı şehirden kendini
farklılaştırmasıdır,
Küreselleşme ve Kapitalizm’in getirdiği rekabeti
aynılaşarak değil farklılaşarak yaşamasıdır. Bununla birlikte Cittaslow’un
gelecek perspektiflerine baktığımızda Cittaslow’un
(Sakin Şehir) Kapitalizmin ve Küreselleşmenin karşı karşıya olduğu çevresel ve
ekonomik krizlere en uygun çözümün olduğu da görülmektedir. Sakin Şehir
Konsepti çevreye ve insana zararlı olmayan alternatif ve yenilenebilir enerji
kaynaklarının teşvik edilmesini de içermektedir. Çöp toplama saatlerinden
ilaçlamaya kadar birçok konuda önlem almak ve uygulamaktır.
Yerel üreticileri desteklemek ve onların ürünlerini
satabilecekleri satış merkezleri oluşturmaktır.
Kısaca İnsan için İnsani bir üretimi desteklemektedir.
Sakin şehirler (cittaslow) manifestosu; “Bunlar; eski zamanlara meraklı insanları, zengin
tiyatroları, meydanları, kafeleri, atölyeleri, restoranları ve ruhani yerleri,
bozulmamış manzaraları, sevimli zanaatkarları olan şehirler. İnsanların hâlâ
mevsimlerin yavaş seyrini fark edebileceği, hakiki ürünlerin tadına varabildiği
ve kendine özgü gelenekleri olan yerler...”
Son yıllarda Sosyal Medya ve Uluslar Üstü kurumlar tarafından
da Cittaslow (Sakin Şehir) takip
edilmeye başlanmıştır.
Örneğin;
Twitter’da 3.191 kişi @cittaslow_intl
hesabını takip etmektedir ve Facebook’ta Cittaslow
sayfasının 8.971 beğenisi mevcuttur.
Avrupa
Birliği Nezdinde Cittaslow
Cittaslow (Sakin
Şehir) Avrupa Birliği nezdinde de kaile alınmaya başlamıştır. 22 Mart 2012
tarihinde Avrupa Birliği yetkilileri Sakin Şehir yetkilileri ile bir araya
gelerek Avrupa Birliği yasal düzenlemelerinde Sakin Şehir (Cittaslow) ve Geleneksel
Yemek (Slow Food) ‘in ne şekilde yer alması gerektiği üzerinde fikir
alışverişinde bulunmuşlardır.
Sakin Şehir Ne Değildir?
• Geriye
gitmek veya eskide yaşamak değildir. Şehrin, değerlerine, esnafına ve halkına sahip
çıkması ve bunu gelecek nesillerle paylaşmasıdır.
• Dükkânların
kapatılması değildir. Tam tersine şehrin sahip olduğu değerlerin korunması, yenilenmesi ve
iyileştirilmesidir.
• Arabaya
binmeyi yasaklamak değildir. Ancak arabaların girmeyeceği, şehrin ve şehirde
yaşayanların, ziyaret edenlerin rahat bir nefes almak için dinlenebilecekleri
alanlar yaratmaktır. Hava ve gürültü kirliliğini azaltmak için bisikleti,
faytonları özendirmek ve kullanılması için gerekli altyapıyı sağlamaktır.
• Teknolojiye
karşı çıkmak değildir. Tam tersine belediye hizmetlerinin internet ortamına taşınması ve
hemşerilerin bu hizmetlerden yararlanabilmeleri için eğitilmeleridir (örneğin
internet erişimi için şehirde fiber optik kablo ve kablosuz bağlantı
kullanmaktır).
• Fast Food
restoranlarını yasaklamak değildir. Ancak daha sağlıklı olan yerel besinlerin,
organik ürünlerin, yemeklerin özendirilmesidir.
• Yerel
ürünlerin satılabilmesi için sağlıklı bir ortam yaratmaktır.
• Okullarda çocuklarımıza tat ve beslenme üzerine
eğitim programları düzenlemektir.
• Sadece masa
başında çalışılarak gerçekleştirilebilecek bir süreç değildir. Halkın bu süreci
benimsemesi ve her aşamada desteklemesi gerekmektedir.
Dünyada Sakin Şehirler
2014
Haziran
itibarı ile dünyanın beş kıtasında 189
adet Cittaslow Belediyesi mevcuttur ve 25 adet yeni Belediye de Birliğe
üyelik için başvurmuş durumdadır.
An itibarı ile dünyanın 29 ülkesinde Sakin
Şehirler bulunmaktadır.
KKTC’nin
Cittaslow Tarafından Tanınması
Türkiye açısından önemli bir gelişme ise Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti’nde bulunan bazı Belediyelerin Uluslararası
Cittaslow Birliği’ne üye olmak için başvurmuş olmalarıdır. Hali hazırda
KKTC’nin Yeni Boğaziçi Belediyesi
üyelik başvurusunu yapmış ve olumlu cevap almışlardır. 2013 Yılı içerisinde
KKTC Yeni Boğaziçi Belediyesi
Cittaslow Birliği’ne kabul edilmiştir.
Bununla birlikte Yeni
Boğaziçi Belediyesi’nin Cittaslow Ağı’na katılması diğer aday kentler için birçok
hayatı anlam taşımaktadır. Zira KKTC uluslararası alanda tanınma sorunu
yaşamaktadır. KKTC Belediyeleri Cittaslow
Uluslararası Birliği’ne üye oldukları takdirde bu belediyeler uluslararası
bir birlik tarafından resmi olarak tanınmış olacaktır ve bu da ülke olarak
KKTC’nin uluslararası tanınırlığına yeni bir kapı açacaktır.
Türkiye'deki
Sakin Şehirler
*Akyaka, Muğla
*Gökçeada, Çanakkale
*Seferihisar, İzmir
*Taraklı, Sakarya
*Yenipazar, Aydın
*Yalvaç, Isparta
*Perşembe, Ordu
*Vize, Kırklareli
*Halfeti, Şanlıurfa
*Yeniboğaziçi, KKTC
Nasıl
Sakin Şehir Olunur?
Sakin şehir olmanın sembolü olan salyangoz
logosuna sahip olmak için 7 farklı
kategoride 70’e yakın kriterden en az %50’sini karşılamak gerekmektedir.
·
Ancak nüfusun 50.000’den
fazla olmaması
·
Kentin il merkezi
statüsünde olmaması başvuru için ön koşuldur.
Başvurular önce kentin bulunduğu ülkedeki
salyangoz logosunu almaya ilk hak kazanan kente (ülkemizde İzmir’in Seferihisar
ilçesi) yapılmaktadır.
Sonrasında merkezi İtalya’nın Orvieto kentinde bulunan Uluslararası Cittaslow Birliği’ne başvuru iletilir ve eğer aday
kent gerekli kriterleri karşılar ve karşılayacağına dair somut adımlar ve
planlar sunabilirse salyangoz logosunu almaya hak kazanır.
Adım
Adım Başvuru Süreci
1. Başvuru Mektubunun
Hazırlanması
2. Başvuru Mektubunun
Değerlendirilmesi
3. Bilgilendirme Toplantısı
ve Değerlendirme Ziyareti
4. Başvuru Dosyasının
Hazırlanması ve Teslimi
5. Başvuru Dosyasının
Değerlendirilmesi
6. Başvuru Dosyasının Genel
Merkeze Gönderilmesi ve Üyelik İlanı
Sakin Şehir Kriterleri
Birliğe üye
olmak için birliğin belirlediği kriterleri gerçekleştirmek için projeler
geliştirmek ve uygulamak gerekmektedir. Kentlerin kriterler çerçevesinde
yaptığı çalışmalar puanlanmakta ve bir kentin üye olması için 50 ve üzerinde
puan alması gerekmektedir.
1999 yılında
birliğin belirlediği kriterler, birliğin sadece İtalya veya Avrupa’da değil
bütün dünyada yayılması sonucu daha evrensel bir hale getirilmeye
çalışılmıştır. Uluslararası Bilim
Komitesi tarafından yapılan çalışmanın Birlik tarafından onaylanmasının
ardından geçerli olan yeni kriterler ilk aşamada deneme amaçlı bir sene deneme
süresine tabi tutulacaktır.
Birlik 2014
yılı itibariyle ile yeni kriterleri de uygulamaya başlayacaktır. Bu kapsamda
kriterlerin biraz da yerelleştirilmesi açısından her ülkenin kendi yerel
ihtiyaç ve taleplerine yönelik kriterler o ülkedeki salyangoz logolu Sakin
Şehirler tarafından belirlenecektir.
1.
Çevre Politikaları
Bu başlık altında 12 kriter
mevcuttur.
2.
Altyapı Politikaları
Bu başlık altında 9 kriter
mevcuttur.
3.
Kentsel Yaşam Kalitesi
Politikaları
Bu başlık altında 17 kriter mevcuttur.
4.
Tarımsal, Turistik, Esnaf ve Sanatkarlara Dair
Politikalar
Bu başlık altında 10 kriter
mevcuttur.
5.
Misafirperverlik, Farkındalık ve Eğitim için
Planlar
Bu başlık altında 10 kriter
mevcuttur.
6.
Sosyal Uyum
Bu başlık altında 10 kriter
mevcuttur.
7.
Ortaklıklar
Bu başlık altında 3 kriter
mevcuttur.
Thrakis
Doğal Yaşam
ismail@thrakis.org
Kaynaklar:
·
Sakin Şehir Vize, Semiha Ahmet, Trakya Kalkınma
Ajansı, 2012
