Perşembe’nin gelişi Çarşamba’dan belli olur derler ya
eskiler, bende Karadeniz’in Sakin Şehri Perşembe’ye ona en yakın havaalanı olan
Çarşamba’dan ulaştım.
Perşembe,
Ordu’nun güzel ve yaşanabilir sakin ilçelerinden, limanlarından bir tanesi.
Uluslararası Cittaslow belgesine
sahip bir Yavaş Şehir burası. Vize’yi (Kırklareli) biraz geri planda
tutarsak –Karadeniz’e direk kıyısı olmaması, Kıyıköy Karadeniz kıyısında olması
nedeniyle- Perşembe Karadeniz’in ilk
Cittaslow ünvanlı kenti.
“Yavaş”layın
Perşembe’desiniz
Perşembe,
Ordu’nun bir koy yerleşimidir. Kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Ordu merkez
ilçesi Altınordu, batısında Fatsa, güneyinde Ulubey ilçesi bulunmaktadır.
Şehir, Kordon Tepe adlı küçük, fakat oldukça dik bir tepenin eteğine kurulmuş.
Eski ismi “Vona” olan şehir Perşembe günleri
Pazar kurulduğu için bu isim daha sonradan kendisine verilmiş.
Yerel kalkınma ve markalaşma için önemli bir süreç olan
Cittaslow süreci, Perşembe’de 2
yıllık bir uğraşı ile sonuçlanmış ve bu unvana sahip olunmuştur.
Burası adeta Ordu’nun bir yazlıkçı kasabası gibi. Birçok
insan buraya yaz tatillerini geçirmek, huzur bulmak ve dinlenmek için geliyor.
Bundan sahip olduğu beyaz kumlu ve mavi bayraklı plajı ile Çaka Plajının etkisi büyük olsa gerek. Karadeniz’de çok nadir
görülen beyaz kumlu plaj Ordu’da sadece Perşembe ‘de Çaka Plajı’nda bulunuyor.
Bu da Ordu’lu ve yakın çevredeki tatilcileri kendine çekiyor.
Yavaş şehirler geçirdikleri ve sahip oldukları süreçlerle
yaşanabilir bir kent modeline doğru hareket ediyor. Hem bu unvanı almadan önce
gerçekleştirdiği ve sahip olunan imkanlar hem de unvan alındıktan sonra
yapılması gereken kriterler ile yerel halkın yaşam kalitesini üst seviyeye
çıkartıyor.
Sakin Şehrin Hızlı
Belediye Başkanı
Bunu gören vizyon sahibi belediye başkanları olması ne kadar
güzel bir gelişme. Perşembe’de bu
vizyonu gören ve kentin turizmle kalkınıp, marka olması ve sadece Türkiye
ölçeğinde değil dünya ölçeğinde bilinirliğine sahip olması görüşünü savunan bir
belediye başkanı ile Cittaslow
unvanına sahip olmuş.
Selami Çarkçı
Perşembe’yi Cittaslow markası ile taçlandıran bir
belediye başkanıyken 30 Mart 2014 yerel seçimlerinden partisi tarafından aday
gösterilmemiş ve belediye başkanlığına veda etmiş bir isim.
Başarılı bir belediye başkanlığı dönemi var. Perşembe’yi ileriye dönük bir vizyon ile markalaştıran,
dünyaya açan bir başkan.
Kentin olanaklarını kent çıkarları için kullanan, kentteki
rantı yerel halk çıkarına kullanmak için kentlilik bilinci ile hareket eden
hatta bu noktada denizlerdeki balık çiftlikleri ile mücadele eden bir belediye
başkanı.
Tabi yine Devrim Arabaları filmindeki o meşhur replik
çıkıyor sahneye. “Bu ülkede hiçbir başarı
cezasız kalmaz.”
(Yerel Seçimlerde kaybeden Sakin Şehirlerin Hızlı Belediye Başkanları Seçimi Neden Kaybetti yazımı buradan okuyabilirsiniz. http://greenstranja.blogspot.com.tr/2014/05/sakin-sehirlerin-hzl-belediye-baskanlar.html )
Perşembe’nin Marka
Değerleri
Perşembe, doğa ve
kültür değerlerini koruyan, el işlerinden mutfağa geleneksel özelliklerini
yaşatan ve sakin kalmayı başaran bir kent olarak karşımıza çıkmaya devam
ediyor.
Eskiden
Ordu’ya
ulaşım için
Fatsa’dan sonra
Perşembe üzerinden geçen yol
kullanılırken, üst yol yapılınca Fatsa’yı Ordu’ya bağlayan tünellerden geçerek
gidiliyor. Bu da Sakin Şehrin trafiğini sakinleştirmiş durumda. Burada yaşayan
halkta bundan çok memnun.
Yerel halk sakinliği ve yavaşlığı benimsemiş. Cittaslow logosunu sahiplenmiş. Bunun
bir ayrıcalık olduğunun farkındalar. Bu nedenle sahildeki çay bahçelerinde küp
şeker paketlerinde salyangoz logosu var. Perşembe-Ordu arasında çalışan servis
minibüsleri bu logoyu kullanıyor.
Perşembe’nin
adının önüne geçen marka isimleri de var. Turşucu Vonalı Celal ve Uzun Saçlı.
Uzun Saçlı’dan
Herkese Çay Yok
Karadeniz’de bir söylem varmış. “Çay Rize’de yetişir Uzun Saçlı’da içilir.”
Uzun Saçlı’nın
Çay Bahçesi Perşembe Medreseönü’nde
neredeyse uçurumun kenarında, denize karşı nefis bir manzarada. İsmi Nusret
Doğan ama saçlarının uzunluğundan dolayı adı Uzun Saçlı kalmış.
Biraz değişik biri. Öyle herkese, tipini beğenmediğine çay
yapmıyor. Beğenmediğine çay yapmıyor, mekandan kovuyor. İzinsiz masa
birleştirmek bile yasak. Çay, diğer çay
bahçelerindeki gibi bardakla değil. Gidiyorsunuz çayınızı söylüyorsunuz ve siz
siparişi verdikten 25-30 dk sonra demleniyor ve demlikle masanıza geliyor.
Demliği bitirmeden masadan kalkansanız da fırçayı yiyorsunuz . Çayının sırrının
bardakların odun külü ile yıkanması ve çayı soğuk dağ suyu ile odun ateşinde
pişirmesinden geldiği söyleniyor.
Anlatılmaz yaşanılacak gibi bir insan Uzun Saçlı. Ordu’nun
neresine giderseniz gidin ama mutlaka çay içmeye Uzun Saçlı’ya gidin.
Yumurtanında
Turşusu Olur Mu Demeyin
Perşembe’nin bir diğer marka ismi ise Vonalı Celal.
Yaptığı turşuları ile adından çevrede sıkça bahsedilen bir
isim. Hemen hemen her şeyin turşusunu bulabileceğiniz bir yer. Kiraz, incir
hatta yumurta turşusu bile var.
Hoynat Adası ve
Yason Burnu
Perşembe’nin kişisel markaları olduğu kadar doğal ve
kültürel güzelliğe sahip değerleri de var. Hoynat
Adası ve Yason Burnu Kilisesi
bunlardan birileri.
Karadeniz’in tek adası Giresun
Adası diye söylenir ama bu yanlıştır. Perşembe de bulunan Hoynat Adası’da vardır. Kıyıya biraz
yakın olduğu için es geçiliyor olabilir ama Tepeli Karabataklar burayı es geçmiyor. Çünkü ülkemizde Tepeli Karabatakların tek yuva yaptığı yer burası.
Güneşin Batışının
İzlendiği En Güzel Yer
Yason Burnu ve
Kilisesi ise görsel bir güzelliğe sahip bir başka değer. Burası aslında bir
yarımada.
Yason Burnu güneşin doğuşu
ve batışının en güzel izlendiği yerlerden bir tanesi. Bölge antik dönemde bir
deniz ticareti merkezi işlevi sürdürmüştür. Burada ve
Yason Burnu’nda 4 bin yıllık taşlar yontularak yapılmış balık
havuzları bulunmaktadır. Yüzey araştırmaları kil yatakları ve eski dönemlerde
seramik imalatı ve ticaretinin yapıldığını göstermektedir. Su sporları ve
dalgıçlık için çok sayıda turist gelmektedir. Ayrıca define aramaya meraklı
yöre halkı burada birçok kez denemeler yapmış. Bu şirin yarımada, yılda 320
gün, güneşin doğuş ve batışını seyir imkânı verir.
Yason Kilisesi
bir Rum Kilisesi ve Karadeniz’in deniz
kıyısındaki tek kilise yapısı. Her yıl burayı 150 Bine yakın turist ziyaret
ediyor. Fakat burası turizm bölgesi ilan edilmediği için yatırım yapmak
olanaksız gözüküyor.
Perşembe’nin
Turizm Gelişimine Öneriler
Böyle doğal ve kültürel birçok değere sahip olan Perşembe adeta Karadeniz’in hırçın
dalgalarında sakinliğini koruyan bir liman özelliğindedir. Sahip olduğu
değerleri işlemeyi ve kullanmasını bilen ellerde markalaşma imkanı
yakalamıştır.
Bunları koruyarak yanlarına yenilerini de ekleyerek
gelişmeye devam edecektir. Hoynat Adası
ve Yason Burnu’nun tanıtımı ve
kullanılması için biraz daha çaba gösterilmelidir. Burası adeta mavi tur için
biçilmiş bir kaftandır.
Perşembe ile Ordu
arasındaki karayolu 1945 Yılına kadar yokmuş. Ulaşım deniz yolu ile
yapılmaktaymış.
Vali Nafiz ERGİN
‘in Ordu Hatıralarında;
“1933 Senesinde ilk
defa otomobille Ordu’dan Fatsa’ya gitme imkanı elde edilmiştir. Bu yoldan Ordu
Fatsa arasındaki köyler geniş miktarda faydalanmışlar ve halen de
faydalanmaktadırlar. “Ordu’yu Fatsa ve Ünye üzerinden ve sahilden Samsun’a ve
kışın kapanan Mesudiye yoluna muvazi olarak dereden bir yolla da sahile
bağlamak istedik ve bu mevzuda çalıştık. Ordu Fatsa yolunu aştık. 45-50
kilometre olan bu yol kamilen köy kanununa tevfiken köylüler tarafından
açılmıştır. Husisi idareden barut ve silindir gibi masraflar karşılığı olarak
az para sarfedilmiştir.” denilmektedir.
(Sıtkı ÇEBİ Ordu
Hatıraları Sayfa 57)
Perşembe Limanı’ndan
çıkacak gezi tekneleri ve yatlarla Hoynat
Adası’na ve Yason Burnu’na
yapılacak turistik geziler ve koylarda gelen turistleri serinletecek güzel
molalarla güzel bir fırsat yakalanabilir. Bunun için Perşembe, önce Ordu
Büyükşehir desteği ile daha sonra ise teşvik edilecek girişimcilerle bu mavi
tur olanaklarına sahip olabilir. Gelen yerli ve yabancı turistler için bir
çekim merkezi olabilir.
Bisiklet Kenti
Perşembe
Birde bisiklet konusunda Perşembe de sahip olunan kültür biraz daha üst seviyelere çıkarılarak
şehir içi bisiklet yolları geliştirilmelidir. Orman içerisinde yeni bisiklet
rotaları ve yolları keşfedilerek bisiklet turizmi açısından elverişli hale
getirilebilir.
Sonuç olarak Cittaslow
Perşembe’ye ve Perşembe halkına yaramış diyebiliriz. Ellerindeki imkanları
güzel bir şekilde işleyerek dünya pazarına açmış durumdalar. Eskiden sadece
Ordu ve yakın çevresinin bildiği bir yer iken şimdi ise dünyanın 161. Sakin
Şehri olarak yer alıyor.
Bu vizyonun yerelde yarattığı vizyonun artarak devam
etmesini diliyorum. Perşembe bir yavaş şehir olarak hızlıca kalkınmalı,
sürdürülebilirliği ve yaşanabilirliği geri plana atmamalıdır.
Dipnot: Perşembe incelemelerim ve Ordu seyahatimde bana muhteşem bir ev sahipliği yapan çok değerli dostum CHP Genel Merkez Gençlik Kolları Yerel Yönetimler Komisyon Başkanı ve Ulusal Gençlik Parlamentosu Yürütme Kurulu Üyesi Ulaş TEPE'ye teşekkürlerimi sunuyorum. Yerel yönetimler konusundaki uzmanlık görüşlerini benimle paylaştı. Perşembe ve Ordu ile ilgili yerel anlamdaki kilit noktalara beni bizzat götürdü ve yerel kaynak noktaları ile buluşturdu. Kendisine minnettarım.
( t: @UlasBaskan )
İsmail METİN
