Büyükada’da Ekolojik Yaşam

Geçtiğimiz hafta sonu bir toplantı için Büyükada’daydım. Ulusal Gençlik Parlamentosu 2014-2015 dönemi yeni seçilen Yürütme Kurulu Üyesi arkadaşlarımızla yeni dönemdeki çalışmalarımızı ve geçtiğimiz dönemin değerlendirmesini yaptık.

Toplantıdan arta kalan vakitlerimde Büyükada’yı dolaşma imkanım oldu.

Büyükada, Prens Adaları olarakta bilinen İstanbul açıklarındaki adaların isimden de anlaşılacağı gibi en büyüğüdür.

Nasıl Ulaşırım?

Büyükada’ya ulaşım için İstanbul’dan farklı alternatifler mevcut. Avrupa yakasından Kabataş’tan, Anadolu Yakasından Kadıköy, Bostancı ve Kartal’dan hem Şehir Hatları Vapurları hem de özel firmaların vapurları ile ulaşım mümkün.

Ben Kabataş iskelesinden Şehir Hatları Vapuru ile gitmeyi tercih ettim. Kabataş’tan bindiğim vapur öncelikle Kadıköy İskelesi’ne de uğrayarak Kınalıada, Burgazada, Heybeliada’ya da uğrayarak en son Büyükada’ya gidiyor. Yaklaşık 1,5 saatlik bir vapur yolculuğu söz konusu.

Büyükada’ya geldiğinizde iskeleden indikten sonra yaz aylarında büyük bir kalabalık sizleri karşılıyor. Aman gideceğiniz yere ulaşmak için iskele tarafındaki esnafa taksi falan sormayın komik duruma düşersiniz.

Büyükada’da en önemli ulaşım araçları fayton ve bisiklet, bu nedenledir ki meydanda fayton sırası bekleyen insanları ve bisiklet kiralayan dükkanları görebilirsiniz.

Prens Adalarının En Büyüğü

Büyükada diğer Prens Adaları gibi Bizans döneminde sürgün yeri olarak kullanılmıştır. Adalar, Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'un fethinden bir ay önce alınmıştır.

1. Dünya Savaşı ve Cumhuriyet sonrasında Rum halkını kaybeden Büyükada’daki canlılık 1930’lara kadar büyük ölçüde kaybolmuştur. Ancak, 1940’lı yıllara doğru, Cumhuriyet dönemi devlet ileri gelenlerinin ve yüksek bürokrasinin, varlıklı kesimlerin rağbet ettiği bir sayfiye yeri olma özelliğini yeniden kazanmıştır.

Büyükada, bu dönemde yeni köşklerle, özenli ve zevkli yapılarla süslenmiş, İstanbul halkının günlük gezinti yerlerinin de başında yer almıştır.

Ada Sokaklarında Fayton Turu

Cumartesi akşamüstü havanın biraz serinlemesini fırsat bilerek Ada’ya gelenlerin en büyük eğlencesi olan faytona bende bindim.

Adanın Kuzey-Güney doğrultusuna dik olarak çıkan Dil Burnu’nun iki yanındaki Yörük Ali ve Nizam Plajları, Lunapark, Aşıklar, Viranbağ kır gazinoları, korulukları, biri iskeleden başlayıp adanın tüm çevresini dolaşan Büyük Tur, diğeri Araba Meydanı’ndan başlayıp Dil’den, Aşıklar Kır Gazinosu’ndan Lunapark’a oradan da Maden’e geçerek binildiği noktaya dönülen Küçük Tur olmak üzere iki adet fayton turu güzergahı mevcut.

Ben küçük turu tercih ettim. Adı küçük tur fakat 1 saat sürüyor. Faytona binip yola çıkıyoruz. Faytoncumuz tur esnasında bazı tarihi binalardan da bize bahsediyor. Kendisi ile sohbetimizde basında çıkan “Adalarda faytoncular atlara eziyet ediyor.” Haberleri ile ilgili konuştuk. İçlerinde bu tarz şeyler yapanlar olabileceğini söyledi fakat böyle bir durumun asla söz konusu olamayacağını söyledi. “Çünkü biz bu işten para kazanıyoruz, para kazandığımız bir işi neden bu tarz haberleri malzeme yapalım ki” diyor.

Yazları Kıştan Kalabalık

Büyükada’nın yaz nüfusu kış nüfusundan daha fazla. Bu durum hafta sonu gelen kişilerle daha da çok artıyor. İstanbul’un kalburüstü sakinlerinin birçoğunun Ada’da yazlık evleri bulunuyor. Ada yeni yapılaşmaya açık olmadığı için evlerin çoğu ahşap ve tarihi konaklar, villalardan oluşuyor.

İki Tepe Üzerinde Büyükada

Büyükada biri güney, diğeri kuzeyde olmak üzere iki büyük tepeden oluşuyor. Güneydeki tepe, 203 metre yükseklikteki Yücetepe, Kuzeydeki tepe ise 164 metre yükseklikteki Manastır Tepesi.

Adanın en yüksek tepesinde Aya Yorgi Kilisesi ve Aya Yorgi Manastırı bulunmaktadır. Buradaki ilk yapı, M.S. 6. yüzyılda inşa edilmiştir. Bu mevkide, birçok kilise ve manastırın kalıntıları da vardır. Bunlardan bazıları günümüze kadar ulaşmış, bazıları yıkıntı olarak kalmıştır.

Aya Yorgi Kilisesi’ne yürüyerek çıkıldığı gibi çıkış yolunda bulunan eşeklerle de çıkılabilmektedir.

Adı Gibi Yetim Rum Yetimhanesi

İsa Tepesi'nde ise Hristos kilise ve manastırı ile Rum Yetimhanesi bulunmaktadır. Rum Yetimhanesi'nin binası harabe olmasına rağmen halen dünyanın en büyük ahşap monoblok yapılarındandır.

Yetimhane bazı iç çekişmeler nedeniyle harabe şekilde duruyor. Şu an için restorasyonu söz konusu değil. Rüzgara, yağmura ve güneşe rağmen ayakta duruyor.

Kumsal semtindeki Ayios Dimitrios kilisesi de Büyükada'nın önemli dini yapılarındandır. Adadaki çok küçük Ortodoks cemaat, büyük ayinlerini burada yapar.

Büyükada'da bulunan 4 camiden mimari bakımdan en dikkat çekeni II. Abdülhamid tarafından yaptırılan Hamidiye Camii'dir. Mimari açıdan Batı etkisinde inşa edilmiş bulunan mekân, Ada Cami Sokağı'nda bulunmaktadır.

Ekolojik Yaşam Mümkün

Büyükada bir iç huzur bulunabilecek yer olmaktan öte aslında ekolojik bir yaşamında mümkün olduğu bir yer. İstanbul’un tüm gürültüsü ve iç çekişmesine karşın sessiz sakin ve kendi içerisindeki huzuru ile bir yaşam sunuyor.

Dünyadaki en çevreci ulaşım aracı olan bisikletle ulaşımı sağlamak, kendi ahşap evinin bahçesinde yetiştirdiğin domatesleri dalından koparıp sabah kahvaltı da yemek ne büyük keyiftir.

Kendi içerisinde geri dönüşü sağlayıp sürdürülebilirliği sağlamak, yediğin sebze, meyve artıklarından kompost yaparak tekrar doğaya geri göndermek doğaya ne kadar saygılı bir yaşam tarzıdır.

Ada’da bunu yapanlarda var. Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği Eş Genel Müdürü Gizem Altın Nance, eşi İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Bryan Nance ve kızları Maya ile birlikte Büyükada’da ekolojik bir yaşam sürüyorlar. İstanbul’da işlerini halledip hiç vakit kaybetmeden Ada’daki ekolojik yaşamlarına geri dönüyorlar.

Büyükada’yı yazsak, çizsek ne kadar anlatsak eksik bir tarafı kalır. Anlamak için gidip görmek gerekir. Fırsatını bulduğunuzda bir günde olsa dolu dolu şekilde Ada’yı dolaşın. İster bisikletle, ister yürüyerek. Keyfini çıkarın. Akşamda deniz kenarında By Şükrü’ye giderek balığınızı yerken rakınızı yudumlayın.

İnanın pişman olmayacaksınız…

İsmail METİN

ismail@thrakis.org  

____________________________________________________

Dipnotlar:

·         http://www.sabah.com.tr/Pazar/2014/06/15/buyukadanin-ekolojik-ve-mutlu-ailesi?paging=2

·         http://tr.wikipedia.org/wiki/Büyükada

·         http://www.adalar.bel.tr/buyukada.asp

·         http://tr.wikipedia.org/wiki/Büyükada_Rum_Yetimhanesi